کمر درد و انواع آن
پس از گرفتن شرح حال و انجام معاینه ی بالینی، بیمار در یکی از سه گروه زیر قرار می گیرد:
گروه اول: بیمارانی هستند که احتمال وجود پاتولوژی در ستون مهره های آن ها وجود دارد. این ها بیمارانی هستند که علائم پرچم قرمز را دارند. این دسته کمتر از 3 درصد بیماران را تشکیل می دهند و باید به پزشک متخصص و یا به مرکز تخصصی ارجاع داده شوند.
گروه دوم: بیمارانی هستند که علائم واضح رادیکولار دارند (برای مثال درد کمر تیر کشنده به زیر زانو و SLR مثبت در معاینه) این دسته حدود 5-7 دردصد بیماران را تشکیل می دهند.
گروه سوم: بیمارانی هستند که نه علائم خطر را دارند و نه علائم رادیکولر هستند که به آنها non specific low back pain گفته می شود. 90 درصد بیماران در این گروه قرار دارند.
منبع: کتاب درسنامه ارتوپدی و شکستگی ها
بهترین درمان کمر درد به علت نا مشخص (non specific low back pain)
مهمترین قسمت درمان کمر درد، دادن اطمینان به بیمار است، یعنی با بیمار مبتلا به کمر درد صحبت کنیم و به وی اطمینان دهیم که مشکل مهمی در ستون فقرات وجود ندارد و به زودی و با کمک متخصص ستون فقرات بهبود پیدا می کند. نکته ی دوم این است که صرفاً گذر زمان بسیاری از دردهای کمر با علت نامشخص را درمان می کند؛ چه با مراجعه به پزشک چه با عدم مراجعه. پس استراتژی درمان، صبور بودن است. نباید با بیمار با شدت برخورد کنیم و نسخه های خیلی رنگارنگ برای بیمار تجویز کنیم. اگر بیمار علائم red flag و علائم کمر درد رادیکولر را ندارد (یعنی همین گروه سوم) نباید دنبال علت دقیق درد کمر و محل دقیق آن باشیم، زیرا موفق به کشف علت کمر درد در اکثر موارد نخواهیم شد. هر کدام از ساختمان های کمر مانند مفاصل فاست، لیگامان ها؛ دیسک می تواند منشأ درد باشند و نمی توان با اطمینان علت آن را مشخص کرد.
نکته ی مهم دیگر این که اگر از مشکلات افسردگی، بیماری های روحی- روانی و نارضایتی او از کارش مطلع نباشیم، یعنی اگر علائم پرچم زرد تشخیص نداده و کمر درد را درمان نکنیم، بهترین استراتژی درمان کمر درد هم شکست خواهد خورد. پس حتماً باید به فکر بر طرف کردن این مشکلات در بیمار دچار درد کمر باشیم.
پس ازگوش کردن به مشکل بیمار مبتلا به کمر درد و گرفتن شرح حال و اطمینان دادن به او که مشکل جدی وجود ندارد، وظیفه داریم که علایم کمر درد را درمان کنیم، یعنی هرچند که در اکثر موارد درد کمری خود به خود خوب می شود، اما وقتی که بیمار با درد کمر به ما مراجعه کرده است ما وظیفه داریم در راستای کاهش درد او اقدام کنیم.
به یاد داشته باشید در درد کمر غیر اختصاصی در شش هفته اول نیاز به گرفتن رادیوگرافی و ام آر آی نیست. بسیاری از تغییرات ام آر آی که در ناحیه کمری دیده می شود طبیعی بوده و اصلاً عامل کمر درد بیمار نیستند. 25% افراد زیر 40 سال، 50% افراد بین 40 تا 60 سال و 85% افراد بالای 60 سال تغییرات دیسک را در ستون فقرات کمری دارند.
درمان کمر درد (کمردردهای رادیکولر)
بیمارانی که با درد رادیکولار مراجعه می کنند. این درد با عنوان سیاتیک یا سیاتیکا نیز شناخته می شود وبه صورت یک درد تیر کشنده است که تا زیر زانو در اندام تحتانی می رسد. تفاوت درد رادیکولار با درد ریفرال این است که در درد رادیکولار، درد به صورت مشخص در مسیر یک ریشه ی عصبی است. در حالی که در درد ریفرال ریشه عصبی تحت فشار نیست و درد کمر ممکن است در ناحیه باسن یا ران احساس شود. (بالای زانو) به علاوه در افرادی که درد ریفرال دارند، هرچه درد کمر بیشتر باشد درد ریفرال نیز بیشتر است؛ اما درد رادیکولار با درد کمر ارتباطی ندارد، به طوری که گاهی بیمار درد کمر خیلی خفیفی دارد اما درد رادیکولر وی خیلی شدید است.
در مورد این بیماران تاریخچه و معاینه ی بالینی مشابه آن چیزی است که قبلاً به آن اشاره کردیم. در تاریخچه نکته ی قابل توجه، درد تیر کشنده به زیر زانو و گزگزو خواب رفتگی در پا (Foot9 است و در معاینه نیز این بیماران SLR مثبت دارند و سایر معاینات مربوط به فشار عصب نیز در آن ها مثبت می شود.
همچنین در مورد این بیماران نیز مانند بیماران مبتلا به کمر دردهای non specific، انجام رادیوگرافی و MRI در 6 هفته ی اول لزومی ندارد. برای درمان این بیماران در 48 ساعت اول درست مانند بیماران کمردردهای غیر اختصاصی عمل می کنیم و اصول خوابیدن هم مانند همان بیماران است.
منبع: کتاب درسنامه ارتوپدی و شکستگی ها
درمان دارویی کمر درد سیاتیکی
برای درمان دارویی کمر درد سیاتیکی، NSAID و شل کننده ی عضلانی در صف اول درمان قرار دارند. البته درمان این گروه یک تفاوت با حالت قبل دارد و آن این که در این گروه معمولاً یک التهاب شدید وجود دارد.
در واقع همیشه این طور نیست که دیسک بیرون زده به ریشه ی عصبی فشار وارد کند، بلکه در بعضی موارد، دیسک مقداری بیرون زدگی پیدا می کند و این بیرون زدگی باعث بروز التهاب شده و این واکنش التهابی است که برای بیمار ایجاد آزار می کند. پس در بیماران درد سیاتیک در هفته ی اول می توان از کورتون استفاده کرد.
نکته خیلی مهم این است که بعد از 4 تا 6 هفته باید بیمار مبتلا به درد رادیکولار را مجدداً ببینیم. اگر فرد به درمان جواب ندهد و درد پا بر جا بماند، باید بیمار به ارتوپد یا مرکز تخصصی ارجاع داده شود.
به یاد داشته باشد که جراحی برای دردهای رادیکولار باعث بهبود درد پا می شود.
افزایش گودی کمر و کمر درد
افزایش گودی کمر یا لوزدوز باعث وارد شدن فشار بیشتری روی قسمت عقبی مهره ها گشته و کمر درد و ناراحتی بیماران را افزایش می دهد، در حالیکه کاهش آن، فشار روی آنها را کمتر نموده و موجب تسکین کمر درد می گردد.
به همین جهت است که بیماران مبتلا به کمر درد باید سعی کنند گودی کمری را کم کرده و از زیادتر شدن آن جلوگیری نمایند. در حقیقت اصول کلی درمان کمر دردها با علل مکانیکی، کاهش گودی کمری در مراحل مختلف زندگی است. افزایش گودی کمر و کمر درد رابطه مستقیم دارند.
علت های افزایش گودی کمر
عضلاتی که باعث نگهداری ستون فقرات می گردند، عبارتند از: عضلات اطراف مهره ها، عضلات جدار شکم و عضلات لگن.
تقویت این عضلات باعث پایداری ستون فقرات و جلوگیری از افزایش گودی کمر که باعث کمر درد می شود می گردند.
در خانم هایی که چند مرتبه زایمان کرده و در دوران آبستی ورزشی برای تقویت شکم نکرده اند، شلی این عضلات باعث افزایش گودی کمر می گردد، همچنین در افراد چاق که شکم برآمده دارند، عضلات شکم ضعیف شده و گودی کمر افزایش یافته و موجب کمر درد می گردد.
