سزارین، مزایا و معایب 2

چه اتفاقاتی در حین سزارین رخ می دهد ؟
عمل سزارین یک عمل جراحی بزرگ است. قبل از عمل شکم شما( خانم هارو میگیم نه آقایون رو!) شسته می شود و موهای روی آن اصلاح می شود و یک سوند ادراری در مثانه شما کار گذاشته می شود (تا که مثانه خالی بماند) و یک سرم به شما وصل می شود تا مایعات و داروهای لازمه از آن طریق به شما رسانده شود. روی تخت اطاق عمل می خوابید و بیهوشتان می کنند. قبل از بیهوشی، پارچه های استریل مخصوصی روی شکمتان پهن می شود و شکمتان با مواد ضد عفونی کننده شسته می شود. البته در برخی از بیمارستانها و بعضی از پزشکان، بیهوشی کامل نمی دهند و نوعی بی حسی ایجاد می کنند که از کمر به پایین بی حس می شوید بدون این که بخوا بروید. در این صورت می توانید به دنیا آمدن نوزادتان راهم ببینید!

عوارض و فواید این دو نوع بیهوشی و این که امکان اجرای آن هست یانه را از پزشکتان سوال کنید. البته اغلب موارد به همان صورت بیهوشی عمومی صورت می گیرد. سپس یک برش بر روی جدار شکم (همه لایه های آن) و یک برش هم بر روی رحم ایجاد می شود. معمولاً هر دو این برشها به صورت عرضی صورت می گیرد که هم زودتر ترمیم می شود و هم خونریزی کمتری دارد.

مرحله بعد، تولد نوزاد است که معمولاً در همان دقایق اوّل جراحی صورت می گیرد. سپس خارج نمودن جفت که از همان شکاف صورت می گیرد و در نهایت شکافهای ایجاد شده بخیه زده می شود که این مرحله طولانی ترین بخش عمل می باشد. بخیه های داخلی کشیدنی نیستند(قابل جذب هستند.) ولی بخیه های روی پوست معمولاً از نوع کشیدنی هستند که از یک تا دو هفته پس از زایمان باید آنها راکشید (البته گاهی هم از نوع جذب شدنی می باشند).

پس از عمل جراحی، شما را به قسمت دیگری در همان بخش اطاق عمل منتقل می کنند(اتاق ریکاوری). در اینجا ممکن است چند ساعتی بمانید و فشارخون، نبض، درجه حرارت و خونریزی رحمی شما مرتب کنترل می شود. داروهای لازم برای جمع شدن رحمتان و آنتی بیوتیک از طریق همان سرمی که در ابتدا به شما وصل شد تجویز می گردد. درصورتی که درد شدیدی دارید حتماً به پرستار آن قسمت اطلاع دهید تا در صورت امکان به شما مسکن تزریق کنند (که معمولاً صورت می گیرد). پس از چند ساعت به بخش منتقل می شوید ولی حداقل زودتر از ۸ ساعت نباید از تختتان خارج شوید، که البته خودتان هم احتمالاً تمایل و توانایی آنرا هم ندارید، چرا که نشستن تنها هم زحمت زیادی برایتان دارد، چه برسد به بلند شدن و راه رفتن. با این حال باید بالاخره دردها راتحمل کنید و راه بروید، چرا که راه رفتن عمل ترمیم راتسریع می کند و از تجمع گاز در روده هایتان جلو گیری می نماید.
سوند ادراری شما معمولاً تا روز بعد خارج می گردد (شاید هم همان روز)، ولی سرمتان ممکن است ۲ یا ۳ روزی باقی بماند. یکی دو روز پس از سزارین، عمل روده هایتان بطور عادی برمی گردند و حرکات آنها و تولید گاز می تواند برای شما ناراحت کننده باشد . اگر این مشکل راداشتید به پزشکتان اطلاع دهید تا با تجویز برخی داروها و یا حتی تنقیه به شما کمک کند.

پس از ۳-۲ روز، بسته به نظر جراحتان، احتمالاً مرخص می شوید (مگر آنکه خدای ناکرده مشکلی داشته باشید). پزشکتان به شما توصیه می کند که برای مدتی کارهای سنگین انجام ندهید، از پله زیادی بالاو پایین نروید و رویهم رفته مراقب خودتان باشید. البته شما هم مانند خانمهایی که به شکل طبیعی زایمان نموده اند می توانید از همان روز اوّل به نوزادتان شیر دهید. تنها تفاوت اینست که شما ازهمان لحظه اوّل نمی توانید به این فیض برسید و باید چند ساعتی صبر کنید تا اثر داروها ی بیهوشی از بدنتان خارج شده باشد. معمولاً برای شیر دادن، شما بیشتر از آنها احتیاج به کمک دیگران دارید چرا که نشستن و نگه داشتن طفل برایتان مشکل تر است. ولی نگران نباشید، چند روز بعد شما هم مانند آنها مشکلی نخواهید داشت.

چرا ایران رکورد دار عمل سزارین است؟

۱- ترس از زایمان طبیعی:
طرفداری از سزارین این روزها هم از جانب بیماران صورت میگیرد و هم پزشکان که دو جنبه اصلی در یک زایمان را شامل میشود. شاید اولین علت تمایل بیماران به سزارین ترس از زایمان طبیعی و درد ناشی از آن باشد و عامل مهمی که موجبات این ترس را فراهم میکند کمبود امکانات در زایمان طبیعی، تسهیلات کمتر بیمه و روش نادرست زایمان طبیعی در شرایط فعلی باشد.

در حقیقت زایمان مادر، در محیطی آرام و امن که شخص، کادر مامایی آن را غمخوار خود بداند و به طور کلی از زایمان طبیعی خود خاطره خوبی در ذهنش بماند میتواند اهرمی برای تبلیغ این زایمان باشد.

مادر باید مطمئن باشد که در هر ساعتی که وقت زایمانش فرا برسد شرایط کادر مامایی یکسان است و او میتواند در فضایی مناسب زایمان کند.
مسئله مهم دیگر طرفداری پزشکان از سزارین است و معمولا علل مختلفی را شامل میشود. یکی از این عوامل قابل پیش بینی بودن سزارین و مشخص بودن برنامه پزشک است که در نتیجه دغدغه کمتری را به او تحمیل میکند و چون تمام کادر مامایی با مسؤولیت وی و تحت اختیار پزشک اداره میشود مطمئنتر است و پزشک ترجیح میدهد با خاطری آسوده تر عمل خود را انجام دهد.

۲- مشکل تعرفه ها و انتخاب پزشکان بخاطر سود مالی:
از نظر پزشکان زایمان طبیعی ۳ تا ۴ برابر سزارین دردسر ساز است ولی تعرفه هایی که به آن اختصاص داده شده خیلی کمتر از سزارین است که این موضوع نیز بر افزایش سزارین در ایران دامن میزند در حالی که در کشورهای پیشرفته دنیا تسهیلات ویژه ای را برای زایمان طبیعی اختصاص داده اند که افراد را به آن ترغیب می کند.

۳- علل علمی که پزشک را مجبور به انتخاب سزارین می کند:
هر زایمان طبیعی ممکن است به سزارین بکشد به هر حال به این نکته هم باید توجه کرد که یکی از شرایط زایمان طبیعی اورژانسی شدن و اضطرار سزارین در حین زایمان است.با توجه به این که ۸ تا ۱۰ درصد زایمان ها نیاز ضروری به سزارین پیدا میکند هر زایمان طبیعی ممکن است به سزارین ختم شود و این شرایط قابل پیش بینی نیست.

افت قلب نوزاد،کنده شدن جفت و حوادث اورژانسی دیگر ممکن است زایمان طبیعی را به سزارین بکشد اما نباید این حوادث را عارضه زایمان بدانیم و مهم است بدانیم در خیلی از موارد اگر سزارین صورت نگیرد جان مادر و نوزاد در خطر میافتد.

ورزش مناسب در دوران حاملگی:
راه حل اصولی و مهمی که کمتر مادران از آن اطلاع دارند و کمتر توصیه میشود ورزش مناسب در دوران حاملگی است که شرایط راحت تری را در زایمان طبیعی برای فرد به همراه دارد و میتواند عامل روی آوردن بیشتر مادران به زایمان طبیعی باشد.

به جای این که اولین راه زایمان کم درد را سزارین بدانیم و آن را توصیه کنیم به مادرانمان آموزش ورزش مناسب این دوران را بدهیم که آنها را ترغیب به زایمان طبیعی کند.در زایمان طبیعی اگر در دوران بارداری اصول راه رفتن صحیح و ورزشهای مناسب این دوران انجام شود هم درد زایمان و هم عوارض بعد از آن کمتر میشود. از طرفی نوزاد هم وقتی این شرایط به دنیا بیاید تنفسش طبیعی تر است.

بعضی زنان افتادگی رحم را به طبیعی یا سزارین شدن فرد نسبت میدهند در حالی که در بیشتر موارد علت آن غلط راه رفتن، غلط نشستن و گودی کمر فرد است.بهتر است زایمان طبیعی به دست ماماها سپرده شود و آنها را طوری آموزش دهیم که از عهده این کار به درستی برآیند و فقط در موارد حاد و اضطراری از پزشکان کمک بگیرند.

عوارض روش زایمانی سزارین به مراتب دشوارتر و نگران کننده تر از روش طبیعی زایمان است.تحقیقات نشان داده است که مرگ و میر نوزادان در ایران بین ۹ تا ۱۰ برابر کشورهای پیشرفته(!!!) و برابر ۶ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده است.مطابق بیانیه سازمان بهداشت جهانی WHO ، در سال ۱۹۸۵ کشورهایی که از کمترین میزان مرگ و میر در حوالی تولد برخوردارند ، همزمان میزان سزارین زیر ۱۰ درصد را دارند.

انتخاب روش سزارین از طرف پزشک عمدتا ناشی از فاکتورهای غیر مامایی شامل موارد زیر است :
۱- استفاده از تکنولوژی در انجام زایمان
۲- ترس از شکایت بیماران
۳- محرک های مالی مانند تعرفه بیشتر
۴- ترجیح پزشکان به انجام زایمان در زمان کمتر
۵- سیستم آموزش پزشکی و نگرش پاتولوژیک نسبت به زایمان در دانشگاه ها

تحقیقات نشان داده است در کشورهایی که آمار سزارین پایین است ، مادران تمایل بیشتری به انجام زایمان طبیعی دارند و عامل این تمایل ، رضایت آنان از انجام زایمان واژینال است.میزان کلی سزارین در غرب که طی ۱۹۸۰ به ۲۵ درصد رسیده بود ، با راهکارهای دولت ها بسیار کاهش یافت و هم اکنون در بعضی کشورها به کمتر از ۱۰ درصد رسیده است. میانگین این آمار در غرب هم اکنون چیزی نزدیک به ۲۰ درصد است ، حال آنکه در ایران این رقم به ۳۵ درصد ( ۶۰ درصد در شهرها و ۱۰۰ درصد در بعضی از بیمارستانهای خصوصی تهران ) رسیده است.

آمارها نشان می دهد ۵۲ درصد زایمان هایی که در بیمارستانهای خصوصی و ۳۰ درصد در بیمارستانهای دولتی صورت می گیرد ، به عمل جراحی سزارین می انجامد.سزارین باعث کاهش عوارض زایمان برای نوزاد نمی گردد.برخی زوجین برای مصون ماندن نوزاد از خطر زایمان ، روش سزارین را انتخاب می کنند که بر اساس اظهارات پزشکان متخصص ، چنین روشی به هیچ وجه از بروز آسیب به نوزادان جلوگیری نمی کند.
نتایج تحقیقات انجام شده در دنیا در میان دو گروه از نوزادانی که با روش های طبیعی و سزارین متولد شده اند ، نشان داده که با افزایش سزارین میزان آسیب های ناشی از زایمان کاهش نیافته است.۷۵ درصد سزارین هایی که در کشور ایران انجام شده ، غیر ضروری و به صورت انتخابی بوده است.
میزان بالای سزارین های غیر ضروری در کشور ایران زنگ خطر برای متولیان بهداشت و درمان است. این وضعیت نشان می دهد که مادران به میزان بیشتری به انجام مشاوره های دقیق برای آگاهی از عوارض زایمان سزارین نیاز دارند.
در اتاق زایمان با مادران باردار رابطه خوبی برقرار نمی شود و زنان باردار ممکن است. ساعتها درد را تحمل کنند. مهم ترین علت روی آوردن زنان باردار به سزارین ، عدم استفاده از روش های بی دردی زایمان و همچنین برخورد بد با زنان باردار است.ماماها در انجام این روش ها تبحر ندارند و انجام این روش ها اساسا در ایران معمول نیست. متاسفانه در بیمارستان با مادران باردار رابطه خوبی برقرار نمی شود و زنان باردار ممکن است ساعتها درد را تحمل کنند.

در حالی که مادر طی عمل سزارین بیهوش است و دردی حس نمی کند و پس از زایمان هم مادرانی که نوزاد خود را به صورت سزارین به دنیا آورده اند ، حس بهتری دارند. با اینکه همین مادر باردار ممکن است برای انجام یک جراحی بسیار کوچک به چند پزشک مراجعه کند و از نظر همه مطلع شود یا برای یک جراحی لثه مدت ها تعلل کند اما با اختیار به انجام عمل جراحی سزارین تن می دهد. طبیعی است در صورتی که فرد از انجام زایمان طبیعی رضایت نداشته باشد ، این تجربه به بقیه منتقل می شود و می تواند عده بسیاری را به زایمان طبیعی بدبین کند. این یکی از بزرگترین دلایل کاهش آمار زایمان طبیعی در ایران است…

مشاوره زنان پیش از زایمان و ارائه آموزشهای لازم در دوران بارداری عامل فراموش شده در ایران است. تحقیقات انجام شده در ایران نشان می دهد سزارین به عنوان مهم ترین خطر جدی افسردگی پس از زایمان تلقی می شود. بنابراین مشاوره زنان پیش از زایمان و ارائه آموزشهای لازم در دوران بارداری به آنان به میزان زیادی موثر خواهد بود ، چون مادران را در انتخاب روش صحیح زایمان راهنمایی می کند.

میزان سزارین در ایران بیش از ۳ برابر نرخ جهانی است.بر اساس شاخص های بهداشت جهانی میزان سزارین بین ۵ تا ۱۵ درصد از کل زایمانها را شامل می شود که در ایران این وضعیت ۳۵ تا ۴۵ درصد است و در بعضی نقاط کشور ایران این میزان به بیش از ۸۰ درصد رسیده است.در حال حاضر ۷۰ درصد زایمان ها به سزارین منجر می شود و بر خلاف دیگر کشورها که در این زمینه تبلیغات مناسب دارند ، در ایران ترویج زایمان طبیعی نیز صورت نمی گیرد.

بالا رفتن آمار عمل سزارین ، نشان دهنده دو واقعیت تلخ در جامعه ایران است. نخست اینکه عده ای به دنبال منافع مالی خود ، حاضر هستند جان مادر و نوزادش را به خطر بیندازند و دوم اینکه سطح آگاهی جامعه در مسائل پزشکی ، هنوز در حدی قرار نگرفته که بتواند معایب و مزایای شیوه علم نوین پزشکی را از یکدیگر تشخیص دهد.

منبع: www.pezeshkonline.ir

دکتر نازیلا کرمی- متخصص زنان و زایمان